Droes bij het paard

Droes bij paarden is zeer besmettelijk en komt relatief vaak voor. Een uitbraak geeft reden voor zorg, omdat niet elk paard zich hier goed tegen verdedigen kan.

Hoe ontstaat droes?

Welk risico brengt dit mee voor je paard?

En hoe kun je een droesbesmetting voorkomen?

In dit artikel geven we je alle feiten rond de besmettelijke paardenziekte droes.

Wat is droes?

Droes is een zeer besmettelijke ziekte die paarden van alle leeftijden kan treffen. Vaak worden de dieren op jonge leeftijd geïnfecteerd, waarna hun immuunsysteem wat antistoffen opbouwt op een volgende infectie te voorkomen. Dit biedt echter geen volledige bescherming, waardoor ook oudere dieren deze aandoening (eventueel nogmaals) kunnen oplopen.

De boosdoener voor deze infectie is de bacterie Streptococcus equi equi. Hierbij zullen de voorste luchtwegen gaan ontsteken. Dit houdt de neusholten, keel en luchtpijp in.

Een typisch verschijnsel van deze aandoening, is dat de lymfeknopen achter de kaak opzwellen en abcessen zullen vormen.

Lymfeknopen zitten bevestigt op lymfevaten. Deze vaten zijn een netwerk dat door het gehele lichaam loopt, eigenlijk net zoals onze aderen.

Echter, door deze vaten loopt geen bloed, maar lymfe. Dit is een kleurloze lichaamsvloeistof die uit weefselvocht bestaat. Via het vatenstelsel loopt dit vocht door het gehele lichaam.

Maar dit is niet zonder risico. Daarom heeft het vatenstelsel lymfeknopen, kleine orgaantjes die op de vaten vastzitten. Deze capsules bevatten lymfocyten (witte bloedcellen) die een belangrijke rol spelen in ons afweersysteem.

De aangevoerde lymfe wordt als het ware ‘nagekeken’ door de bloedcellen in de lymfeknoop. Zien zij vreemde stoffen of cellen? Dan wordt het immuunsysteem gealarmeerd.

De witte bloedcellen zullen zich hierdoor vermeerderen, wat tot zwelling van de lymfeknoop leidt.

Oorzaken van droes

Het opzwellen van de lymfeknopen is dus een heel natuurlijke reactie op een indringer. De goede cellen vermeerderen zich, zodat de bacterie zo snel mogelijk verslagen en opgeruimd kan worden. Maar dit proces verloopt niet altijd correct.

De bacterie Streptococcus equi equi zorgt namelijk dat hij zich stevig in de lymfeknoop vestigt. De lymfocyten gaan vervolgens vermeerderen, maar de bacterie houdt hardnekkig stand.

Hierdoor krijg je een enorm leger van lymfocyten, die zich blijven vermeerderen om hun vechters te versterken. Helaas blijft niet iedereen in dit leger leven, omdat er een hevige strijd woedt tegen de bacterie. Ook de bacterie zelf zal verliezen lijden.

Deze beschadigde en dode cellen vormen een witgele of gele substantie, wat pus genoemd wordt. De zwelling die bij de aangetaste lymfeknopen ontstaat, noemen we een abces.

Symptomen van een droesbesmetting

Een droesinfectie is niet altijd even gemakkelijk te herkennen. Voor een juiste diagnose moet het paard dan ook altijd door een dierenarts onderzocht worden.

Toch zijn er enkele typische symptomen die een eerste indruk van deze specifieke infectie kunnen wekken. Welke symptomen zie je bij een paard met droes?

Allereerst lijkt het paard in de beginfase wat verkouden. De incubatietijd staat doorgaans op zo’n 2 tot 12 dagen. Dit is de tijd tussen het moment van besmetting en het ontwikkelen van de (eerste) symptomen.

Aan het begin van de infectie kunnen de klachten ietwat vaag zijn. Denk hierbij aan:

• Minder energie en interesse
• Mogelijk witte of heldere neusuitvloeiing
• Niet willen eten
• Verhoging van de lichaamstemperatuur

Zodra de infectie vordert, zul je de volgende signalen zien:

• Benauwdheid, hierdoor kan het paard een snurkend geluid maken
• Dikke, witgele neusuitvloeiing
• Hoge koorts
• Moeite met slikken, waardoor voer door de neus terug naar buiten kan lopen
• Niet willen eten of drinken
• Strekking van de hals door pijn
• Zwelling van de lymfeknopen, vaak achter of onder de kaak (manibulaire lymfeknopen)

De lymfeknopen kunnen enorm opzwellen door de verzameling dode bacterie- en afweercellen. Dit abces kan doorbreken, zowel door de huid heen als naar de keel of luchtzak. In het laatste geval zal er een dikke, verkleurde neusuitvloeiing gezien worden.

Je paard kan van deze bacterie erg ziek worden, maar sterfgevallen zijn gelukkig relatief zeldzaam. Toch lopen erg jonge of juist oude paarden meer risico. Ook kent deze ziekte kans op complicaties, die de kans op een sterfgeval aanzienlijk verhogen.

Denk hierbij aan een longontsteking, borstvliesontsteking of Morbus maculosus. Deze laatste aandoening is een allergische reactie op de droesbacterie. Het paard krijgt zwellingen in de benen en het hoofd en wordt vaak futloos.

Hierbij dient men zo snel mogelijk een dierenarts in te schakelen.

Diagnose stellen bij een droesinfectie

Om een paard met droes te kunnen behandelen, moet men eerst een diagnose kunnen stellen.

Dit kan alleen door een dierenarts gedaan worden. Hierbij wordt het abces aangeprikt of zal men een keelswab afnemen.

De materie hiervan zal onderzocht worden op aanwezigheid van de Streptococcus equi equi bacterie. Soms zoekt men ook op specifieke antilichamen tegen deze bacterie in de bloedbaan. Antilichamen zijn de afweercellen vanuit het immuunsysteem die specifiek op één bepaalde (soort) indringer gericht zijn.

Hiervoor neemt men een bloedmonster af bij het paard.

Hiernaast kan een paard drager zijn, en dus onaangetast lijken. De bacterie huist dan alleen in hun luchtzak, waardoor het paard vrijwel symptoomloos blijft. Zo’n één op de tien besmette paarden wordt drager, waardoor ze hun hele leven lang besmettelijk (kunnen) zijn voor andere paarden.

Behandelen van droes

Bij een droesinfectie zal het paard eerst van de opgezwollen lymfeknopen af moeten komen. Deze moet rijpen, wat een proces van groei is. Er worden steeds meer lymfocyten naar de knoop gestuurd, waardoor de zwelling groter en groter wordt.

Op een gegeven moment zal er door de druk ergens een zwakke plek in het weefsel ontstaan, waardoor de huid zal barsten en de ontstekingsmaterie uit het abces zal lekken.

Vaak is dit een hele opluchting voor je paard, omdat de zwelling veel pijn, druk en benauwing met zich mee kan brengen.

Openen van het abces

De dierenarts kan ervoor kiezen het abces zelf te laten rijpen en barsten. Ze kunnen er echter ook het lichaam een handje helpen en het abces openen.

Ga hier zelf nooit mee aan de slag zonder de hulp van een dierenarts. Wanneer een abces onsteriel of verkeerd wordt geopend, kan dit een enorme infectie of complicaties veroorzaken. Dit kan dodelijk uitpakken voor je paard.

Rijpen van het abces

Een manier om de rijping van het abces te bespoedigen, is het scheren en insmeren van de aangetaste plek. Hierbij wordt een zalf gebruikt die de huid wat dunner maakt, zodat de ontsteking sneller openbreekt en de druk verdwijnt.

Dit smeersel heet trekzalf, je kunt echter ook laurierzalf gebruiken om de huid te ondersteunen.

Wanneer het abces zich opent, is het belangrijk de pus weg te spoelen met lauwwarm, steriel water. Vaak spoelt de dierenarts de plek door met een jodiumoplossing in water. De plek dient hierna dagelijks gereinigd te worden.

Pijnstilling

Het kan even duren voordat het paard van zijn vervelende, belemmerende klachten af is. Daarom worden soms ontstekingsremmers en pijnstillers voorgeschreven.

Voor herstel heeft je paard namelijk energie nodig. Het is dus belangrijk dat hij niet uitdroogt of zichzelf uithongert door de pijn. Ook moeten benauwdheidsklachten scherp in de gaten gehouden worden.

Anitbiotica

Omdat droes een bacteriële infectie betreft, lijkt het logisch om antibiotica voor te schrijven in de behandeling hiervan. Toch wordt dit doorgaans afgeraden.

Er zijn aanwijzingen dat het toedienen van antibiotica ná zwelling van de lymfeknopen aanstichter kan zijn van het chronische verslagen droes. Bij deze aandoening komen de abcessen ook voor op andere plekken in het lichaam, doordat de bacterie zich via de bloedbaan verspreidt.

Hierdoor kunnen belangrijke organen aangetast worden.

Paarden met deze chronische infectie herstellen zelden volledig. Interne abcessen die onzichtbaar zijn voor het oog vormen altijd een groot gezondheidsrisico.

Krijgt het paard echter complicaties tijdens de infectie? Dan wordt vaak toch antibiotica ingezet om de ontsteking te bestrijden.

Voorkomen van een droesuitbraak

Droes kan dus gevaarlijk zijn voor je paard, vooral wanneer er complicaties optreden of de aandoening chronisch wordt. Het voorkomen hiervan is dus belangrijk, maar zal een zeer secuur werkje zijn.

Protocol

Daarom geven we jullie een aantal tips om verspreiding en besmetting te voorkomen, in onderstaand protocol.

Wanneer er op een bedrijf op stal droes heerst, dient men:

• Alleen eigen benodigdheden zoals tuig, dekens, borstels etc. te gebruiken
• Douchen en kleding/schoenen te wassen wanneer je in contact bent geweest met een besmet paard
• In geen geval de komst van nieuwe paarden of het vertrek van reeds aanwezige paarden toestaan
• Alle paarden te isoleren, om verspreiding te voorkomen
• Elk paard te laten testen, symptoomloze paarden kunnen drager zijn!
• Elk paard tweemaal daags te temperaturen om nieuwe besmettingen snel te herkennen
• Pus en ander ontstekingsmateriaal grondig te verwijderen en de locatie te desinfecteren
• Alle stallen, ruimten, spullen en het erf te reinigen met chloor en antibacteriële middelen (bijvoorbeeld bleek)

Is het paard enkele dagen achtereen koortsvrij en loopt er geen uitvloeiing meer uit de neus? Dan is het paard hersteld of herstellende. Dit dier zal echter nog 4 tot 6 weken de bacterie over kunnen dragen aan gezonde individuen.

Houd het paard dus tot ca. 6 weken na herstel geïsoleerd en sta geen nieuwe of verhuizende paarden toe. Dit geldt ook voor de wei. Deze kan nog 4 weken na herstel besmettelijk zijn.

Voorkomen

Om besmetting te voorkomen, is het beste advies om een paard niet met andere paarden in contact te laten komen. Gebruik op wedstrijd of bij clinics altijd je eigen spullen en vermijd direct contact tussen de dieren.

Vaccinatie tegen deze ziekte is ook mogelijk.