Kreupelheid bij paarden: is mijn paard kreupel?

Kreupelheid bij paarden geeft een belangrijk gezondheidsprobleem aan.

Elk paard loopt wel eens een paar stapjes onzuiver, tot zover geen paniek.

Maar een echte kreupelheid geeft belangrijke informatie over het gestel van je dier.

Hoe zie je dat je paard kreupel loopt?

En wat is de prognose voor een kreupel paard?

In dit artikel vertelt Paarden Pro je alles over kreupelheid.

Kreupelheid bij paarden

Een echte kreupelheid bij paarden betekent een onzuiverheid in het bewegingsmechanisme. Elk dier heeft wel eens een misstap of een paar moeilijke pasjes. Vooral bij het introduceren van nieuwe of lastige elementen tijdens de training.

Maar bij kreupelheid spreken we van asymmetrie of zelfs onmogelijkheden in de beenbeweging. Hierbij maken we onderscheid tussen twee verschillende typen: bewegings- en belastingskreupelheid.

Bij bewegingskreupelheid zit de problematiek in het bewegen van het been. Dit is vaak bovenin gelokaliseerd of verderop in het lijf. Bij belastingskreupelheid heeft het paard problemen met zijn gewicht op het been plaatsen. Vaak vindt dit zijn oorzaak bij of onder het spronggewricht, of in de hoef.

Wij lopen ook wel eens niet lekker. Maar waarom zijn voor een paard gezonde benen van levensbelang?

Het belang van het been

De benen van een paard zijn de letterlijke pilaren van zijn bestaan. Mechanisch gezien is het namelijk onmogelijk om op drie benen door het leven te gaan. Dit in tegenstelling tot andere huisdieren die we zo goed kennen.

Daarom is het belangrijk dat het onderstel op en top gezond is.

Maar dat is zo makkelijk nog niet. Het paardenbeen bestaat grotendeels uit bot, gewrichten en pezen met weinig spiermassa ter bescherming. Hierdoor is de kans op schade aan een belangrijk onderdeel groot.

Hiernaast worden onze paarden voor allerlei doeleinden gebruikt. Buitenrijden, dressuur, springen, mennen, eventing, grondwerk. Deze verschillende activiteiten vragen, met of zonder ruiter, veel van de spieren en pezen in het lijf.

Toch wordt je paard niet zomaar kreupel. Hoe kan dit gebeuren?

Oorzaken kreupelheid bij paarden

Een kreupelheid kan verschillende oorzaken hebben. Vaak vinden deze hun origine in het been of de hoef, maar ook in de rug of heupen.

Dit hoeft net per se een fout in de training of het rijden aan te geven. Ook kan het aandachtspunten in de verzorging of het dieet aanstippen.

Oorzaken rond het management van je paard:

• Artrose
• Hoefbevangenheid
• Hoefzweer
• Mok
• Te lange of te korte hoeven

Hiernaast is een paard gebouwd om zijn eigen gewicht te dragen. Met een ruiter op zijn rug kan de druk op de pezen behoorlijk toenemen. Wanneer dit niet goed begeleid wordt in de training, kan dit tot blessures leiden.

Oorzaken rond training en rijden van je paard:

• Hernia
• Hoefkatrolontsteking
• Peesblessures
• Slecht passend zadel

Hiernaast zijn paarden grote, sterke vluchtdieren. Een ongeluk zit in een klein hoekje, waardoor verwondingen opgelopen kunnen worden.

Algemene oorzaken:

• Fracturen
• Scherp voorwerp in de hoefzool (acuut)
• Stand afwijkingen in het been of de hoef
• Verzwikking
• Zenuwaandoeningen
• Zoolkneuzing

Maar hoe weet je nu, of het paard echt kreupel is? Hiervoor raadpleeg je altijd een dierenarts of hoefsmid.

Diagnose kreupelheid bij paarden

Om kreupelheid bij paarden correct te kunnen diagnosticeren zal de dierenarts enkele vragen stellen. Over het algemeen is de volgende informatie van belang:

• Wanneer ontstonden de klachten?
• Wanneer komen deze klachten voor?
• Welke levensstijl heeft je paard?
• Hoe pak je de training van je paard aan?
• Welke voeding krijgt je paard en hoeveel?
• Hoe vaak wordt je paard behandeld bij de hoefsmid, en wat was de laatste keer?

Hiernaast wordt een buigproef gedaan, om de bewegelijkheid van de verschillende beenonderdelen te testen. Vervolgens wordt het paard in verschillende gangen aan de longe geobserveerd, bij voorkeur op verschillende ondergronden.

Behandeling kreupelheid bij paarden

De behandeling van kreupelheid bij paarden hangt sterk samen met de veroorzakende factoren.

Paard en management

Bij artrose (gewrichtsslijtage) worden pijnstillers en ontstekingsremmers voorgeschreven. Ook zijn gewrichtsondersteunende supplementen en regelmatige, rustige beweging van belang.

In het geval van hoefbevangenheid zijn pijnstilling, bloedvatverwijding en bloedverdunners onmisbaar. De voeten dienen dagelijks gekoeld te worden, gecombineerd met totale boxrust en zachte ondergrond. Genezing is een lang proces met veel kans op terugval.

Bij een hoefzweer wordt de voet geweekt in Biotex of Soda, zodat de zool week wordt. Het gerijpte abces kan verwijderd worden door de dierenarts of opent zich vanzelf, zodat de druk in de pijnlijke voet verdwijnt.

Houd bij heftige mok de kootholte goed droog en schoon. De huid wordt beschermd en behandeld door mok-of zinkzalf, zodat de huid zich kan herstellen.

Te lange of korte hoeven betekent boxrust, soms lichte beweging en een zachte ondergrond totdat de hoefsmid de hoeven gecorrigeerd heeft.

Training en rijden

Hoefontstekingen, peesblessures en rugproblemen worden veroorzaakt door overbelasting. In sommige gevallen zijn ontstekingsremmers, aangepast beslag onder de hoeven of een operatie nodig. Echter, het heelproces neemt veel tijd in beslag, waarin het paard regelmatig maar rustige beweging nodig heeft.

Na een blessure is de kans op herhaling groot, investeer daarom in goed passend tuig en planmatige training.

Algemene oorzaken

De meeste fracturen in het been zijn niet te herstellen. Men kan een breuk operatief zetten, maar het is onmogelijk om het paard hier geen gewicht op te laten zetten. Vaak wordt hierbij voor euthanasie gekozen.

Heeft je paard echter klachten door een voorwerp in de hoef of verzwikking? Dan is rustige beweging, koelen, pijnstilling en antibiotica belangrijk.

Zenuwaandoeningen kunnen alleen onder controle gebracht worden door specifieke medicatie en aanpassing van levensstijl. Standafwijkingen worden vroeg gecorrigeerd door speciaal beslag of operatief op latere leeftijd.

Kreupelheid bij paarden voorkomen

Zoals je hier boven kunt lezen, kan kreupelheid door veel verschillende factoren ontstaan. Maar eenmaal opgelopen, kan het een thema zijn waar jij en je paard continu voor moeten waken.

Daarom geeft Paarden Pro je 10 adviezen om kreupelheid te voorkomen.

1. Bouw de training ruimschoots op en af, met een warming up en cooling down

2. Controleer de benen dagelijks zodat veranderingen je zullen opvallen

3. Controleer de hoeven dagelijks en laat ze iedere 6 weken verzorgen door een hoefsmid

4. Houd de benen altijd droog en schoon

5. Investeer in goed passend tuig

6. Investeer in goede, paardgerichte begeleiding tijdens de training

7. Pas op in het voor- en najaar met weidegang, i.v.m. hoog suikergehalte in het gras

8. Raadpleeg bij twijfel altijd een dierenarts of professional

9. Verdiep je in de voeding van je paard: wat heeft hij nu ècht nodig?

10. Zorg voor een paardvriendelijke, veilige leefomgeving