Rugproblemen bij het paard

Rugproblemen bij het paard komen helaas vaak voor. Dit is één van de grootste nachtmerries van de eigenaar en verzorger. Het paard heeft pijn en soms is de prognose erg slecht.

Hoe komt een paard aan rugproblemen?

Hoe kan dit behandeld worden?

En nog belangrijker: hoe voorkom je deze narigheid?

Lees hier alles over de grootste schrik van de ruiter: rugproblemen.

Rugproblemen bij het paard

Rugproblemen bij het paard worden helaas vaak gezien. Deze kunnen mild zijn en bijna ongemerkt onder de oppervlakte sluimeren. Maar ze kunnen mettertijd ernstige vormen aannemen en het welzijn van je viervoeter bedreigen.

De wervelkolom is verdeeld in 5 verschillende onderdelen:

1. Cervicale wervels (Nek, 7 wervels lang)
2. Thoracale wervels (Borst, 18 wervels lang)
3. Lumbale wervels (Lenden, 6 wervels lang)
4. Heiligbeen (5 samengevoegde wervels)
5. Sacrale wervels (Staart, 18 wervels)

Tussen de wervels in zitten tussenwervelschijven (discussen). Onderling worden ze verbonden door banden.

De rug is de spil in het lichaam van je paard. Het is het centrale deel van de romp, waar alle andere lichaamsdelen als het ware aan vast zitten. Zo kunnen allerlei kleine of grote problemen, in allerlei onderdelen van het lichaam de rug beïnvloeden.

En vice versa.

Door de wervelkolom van de rug, loopt namelijk het ruggenmerg. Dit is onderdeel van het centrale zenuwstelsel en loopt helemaal vanaf het brein door naar de staart. Hierin bevinden zich ontelbare zenuwen, waardoor er informatie door het gehele lichaam verspreid wordt.

Zo communiceert het brein met alle hoekjes en gaatjes van het lichaam en weer terug. De verschillende onderdelen hebben op deze manier ook onderling contact.

De rug is dus essentieel in het correct functioneren van de vele processen in het paardenlichaam.

En juist op dit gedeelte, zit de ruiter!

Oorzaken van rugproblemen

De oorzaken van het ontstaan van problemen, kunnen zeer uiteenlopend zijn. Doorgaans kunnen we ze echter onderverdelen in 3 categorieën: neurologische, bot-gerelateerde en spier-gerelateerde factoren.

1. Neurologische oorzaken

Heel soms zien we als aanleiding of zelfs gevolg van rugproblemen de neurologie van het lichaam. Wanneer er iets mis gaat in het zenuwstelsel, kan zich dit in het hele lichaam manifesteren. Ook de rug.

Maar de gezondheid van de rug zelf kan ook meespelen in de ontwikkeling of verergering van neurologische problematiek, omdat de belangrijke zenuwbanen in de wervelkolom liggen. Worden deze afgekneld of beschadigd, dan heeft dit wijdverspreide gevolgen.

Een voorbeeld hiervan is het Wobbler syndroom. Hierbij is het ruggenmerg beschadigd geraakt, waardoor het paard ataxie vertoont en niet goed met zijn eigen voeten om kan gaan.

2. Bot-gerelateerde oorzaken

De wervels in de rug moeten correct kunnen bewegen, zonder knelling of slijtage. Maar gewricht en bot is altijd een gevoelig onderdeel van het lichaam. Daarom komt het voor dat er slijtage optreedt in de wervels (artrose), of zelfs een ontsteking.

De artrose kan zelfs zo erg worden, dat zich een “bot-brug” vormt over de rugwervels heen. Hierdoor wordt de rug veel minder flexibel en kan je paard veel pijn hebben. Deze aandoening noemt men Spondylose.

Deze problemen kunnen in de natuur ook de kop opsteken, al gebeurt dit in veel mindere mate. Dit wordt namelijk grotendeels veroorzaakt door verkeerde training of bijvoorbeeld een slecht passend zadel.

Ook problemen zoals kissing spines kunnen hierdoor veroorzaakt worden. Dit klinkt misschien schattig, maar hierbij komen de bovenkanten van de wervels tegen elkaar aan te staan. Hierdoor gaat het bot kapot en treedt er vaak ontsteking op.

Dit is zeer pijnlijk voor het paard en is erg lastig te behandelen.

Ook kunnen de tussenwervelschijven gaan uitsteken. Dit noemen we ook wel een hernia. Deze kan mild zijn, maar ook ernstig en op meerder plekken (tegelijk) in de wervelkolom voorkomen.

3. Spier-gerelateerde oorzaken

Wat we echter het meeste zien, is het ontstaan van rugproblemen vanuit de spieren. Denk hierbij aan spieverspanningen, die ontstaan door overbelasting of juist te weinig beweging.

Ook kan een afwijkende lichaamshouding de rug teveel belasting bezorgen. Door een probleem elders in het lichaam, zoals bijvoorbeeld een kreupelheid, kan het paard gaan compenseren. Het lichaam wordt dan niet meer evenredig gebruikt, waardoor ongelijke verdeling en overbelasting van de rug ontstaat.

Symptomen van rugproblemen

Vaak uiten rugproblemen zich in allerlei signalen. Zowel groot als klein, rug-gerelateerd of juist ongerelateerd. Je moet maar net het verband kunnen leggen, om erachter te komen dat je paard een rugprobleem heeft.

Daarom is het belangrijk om bij afwijkend of abnormaal gedrag een dierenarts te raadplegen.

Aan welke gedragingen of problemen kun je denken bij vermoedelijke rugklachten?

• Angst of verzet bij opzadelen en / of opstijgen
• Ogenschijnlijk willekeurige schrik- en vluchtreacties
• Onrust en gevoeligheid tijdens poetsen
• Onvermogen om bepaalde oefeningen uit te voeren, zoals bijvoorbeeld
  • Wendingen
  • Strekken
  • Ontspanning
• Problematiek tijdens het rijden en trainen, zoals
  • Bit vastpakken
  • Bokken
  • Steigeren
  • Wegrennen
  • Weigeren / staken
• Problemen met trailerladen
• Singeldwang (agressie bij aansingelen)
• Veel zwiepen met de staart

Hiernaast kun je soms ook aan het lichaam zien dat er iets mis is met de rug. Hierbij kan ongelijke bespiering bij de schouders, een scheve houding of ongelijke spierbeweging een aanwijzing zijn.

Behandelen van rug problemen

De juiste behandeling kan pas gekozen worden bij het stellen van een correcte diagnose. Schakel dus bij het vermoeden van een rugprobleem altijd een gespecialiseerde dierenarts in. Rugproblemen zijn zeer specifiek en doorgaans lastig vast te stellen, waardoor niet elke arts dit kan.

Het paard wordt bekeken op de volte, aan de longeerlijn. Eerst op zachte, daarna op harde ondergrond. Ook zullen er buigproeven gedaan worden en controleert men op tekenen van pijn bij aanraking, aanwezigheid van drukplekken en algemene lichaamsconditie.

Hierna kunnen röntgenfoto’s of echo’s meer duidelijkheid brengen.

Als het probleem is vastgesteld, kan de arts verschillende behandelopties presenteren. Bij ernstige problematiek is alleen chirurgie of euthanasie een optie. Een voorbeeld hiervan is ernstige kissing spines.

Doorgaans is ook het voorschrijven van pijnstilling en ontstekingsremmers een optie. Dit kan het paard aanmoedigen weer juist te gaan lopen en zo het probleem te verminderen.

Belangrijk is echter, dat er zoveel mogelijk aan de oorzaak van het probleem gedaan wordt. Hierbij kan vaak een gespecialiseerde dierenarts of osteopaat uitkomst bieden.

Ook slecht passend harnachement of verkeerde training zal aangepakt moeten worden.

Rugproblemen bij het paard voorkomen

Het voorkomen van rugproblemen is voor het welzijn van je paard ontzettend belangrijk.

Zorg hierbij voor goed passend harnachement. Het lichaam van je paard is veranderlijk, door bijvoorbeeld leeftijd, gezondheid, conditie en speciale omstandigheden zoals dracht. Laat je te allen tijde adviseren door een professional en houd je zadels goed bij.

Ook de belasting van de rug moet minimaal en verantwoord zijn. Een te zware ruiter zorgt onherroepelijk voor problemen. Niet alleen door de te hoge druk op de wervels, maar ook doordat het paard hierdoor niet meer correct bewegen kan.

Een correcte training is de basis van een gezond lichaam. Laat je hierbij altijd begeleiden door een professional. Waak voor overbelasting door verkeerde uitvoering van oefeningen, te veel of te zwaar trainen en neem ook lichte klachten bij je paard serieus, om erger te voorkomen.

Als laatste is erfelijke aanleg voor rugproblemen altijd een punt van aandacht. Verdiep je hierin voor de aanschaf van je paard en neem anders tijdig passende maatregelen.