Paard steigert: oorzaak & steigeren afleren

Wanneer je paard steigert kan dit gevaarlijke situaties opleveren.

Maar dit gevaarlijke gedrag heeft ook een belangrijke functie.

Wat probeert een steigerend paard ons te vertellen?

En hoe leer je het paard dit uiteindelijk af?

Paarden Pro geeft je alle informatie in dit artikel.

Lees ook: Paard bokt

Mijn paard steigert

Wanneer je paard steigert met jou op zijn rug, kunnen jullie achteroverslaan met alle gevolgen van dien. Dit is niet alleen erg gevaarlijk voor de ruiter, maar ook voor het paard!

Daarom is het belangrijk je in het gedrag te verdiepen wanneer je paard steigert. Waarom doet hij dit? En hoe komen jullie hier zo snel mogelijk vanaf?

Steigeren is voor een paard in het wild normaal en functioneel gedrag. Ze gebruiken het onderling, om te imponeren of te spelen. Maar ook om aanvallers weg te jagen.

Sommige roofdieren zijn namelijk te snel om van weg te rennen. Het paard gebruikt in dit geval zijn hoeven om van zich af te slaan. Zowel aan de voor- als achterkant.

Het steigeren kan dus een afweerreactie weergeven wanneer het paard bang is.

Maar onze moderne paarden hebben weinig meer te maken met achtervolgende wolven. Waarom steigeren onze paarden dan nog steeds?

Oorzaken steigerend paard

De drang tot vlucht en overleving zit bij onze paarden nog steeds diep ingebakken. Al hoeven ze minder om hun hachje te rennen dan vroeger, ze blijven oplettend.

Je kunt er dus van uit gaan dat je paard steigert om twee redenen: angst en verdediging of door een lichamelijk probleem, bijvoorbeeld pijn. Hiernaast wordt ook wel gezegd dat een steigerend paard onder zijn werk uit probeert te komen. Dit gegeven is echter lastig meetbaar te maken.

Hiernaast zie je ook wel een paard steigeren uit speelsheid. Dit is doorgaans in de omgang met andere paarden te zien. Tijdens de training zie je soms ook een klein hupsje, maar wanneer een paard echt steil omhoog gaat is dit niet onder speelsheid te scharen.

Daarom is het belangrijk eerst lichamelijke problemen uit te sluiten, voordat de training zich op het steigeren richt. Heeft je paard last van zijn rug of misschien zijn nekwervels? Oorzaken zoals een slecht passend zadel of blessure door verkeerde training komen vaak voor.

Laat dus altijd controle door een dierenarts uitvoeren wanneer je paard steigert. Dit is met name belangrijk wanneer je het steigeren ziet voor, tijdens en na het rijden of longeren.

Hiernaast kan je paard steigeren door angst. Je ziet dit bijvoorbeeld wanneer je met een borstel of spray in de buurt van zijn hoofd komt, maar ook wanneer ze angst hebben voor de zweep of bijvoorbeeld de tandarts.

Hoe ga je hiermee om?

Behandeling van een steigerend paard

Wanneer een paard steigert, dient men zo snel mogelijk te reageren. Voor jullie eigen veiligheid, maar ook om de gezondheid van je paard te kunnen garanderen.

Gezondheid

Raadpleeg dus eerst een dierenarts of professional (zoals een osteopaat) voor een lichamelijke keuring. Zij kunnen vervolgens de stappen in het herstelproces bepalen.

Hiernaast moet dit gevaarlijke gedrag zo snel mogelijk stoppen. Ook al heeft je paard een reden, het kan ernstige ongelukken veroorzaken.

Corrigeren

Bij het rijden is het belangrijk om op de juiste momenten los te laten of druk te geven, door middel van teugel- en beenhulpen. Komt je paard een stukje omhoog, drijf hem dan naar voren met je been en draai hem met de teugels rechtsom terug op zijn voeten.

Vaak wordt er omgedraaid en weggerend bij het steigeren. Draai daarom net zolang rechtsom tot jullie weer met de neus de goede kant op staan.

Minstens zo belangrijk als druk, is het loslaten van de druk. Dit is namelijk de beloning voor je paard, waarin jullie de rust terug kunnen vinden.

Staat je paard weer op de grond met de neus de goede kant op, stop dan met je been en teugelhulpen. Houd hierbij altijd contact, gooi hem niet in één keer los.

Ga daarnaast nooit drijven of aan de teugels trekken wanneer het steigerende paard op zijn hoogste punt is. Corrigeer als eerder beschreven wanneer jullie weer wat lager zijn. Anders is de kans dat jullie achterover getrokken worden zeer aanwezig.

Dit is levensgevaarlijk, het paard kan namelijk op de ruiter of het zadel vallen. Dit kan dodelijk zijn voor de ruiter of de rug en nek van het paard zeer ernstig beschadigen.

Het corrigeren is dus van levensbelang, maar hoe leer je steigeren af?

Je paard steigeren afleren

Bij het afleren van steigeren is een plan van aanpak onmisbaar. Hoe reageer je als het paard steigert? Hoe ben je dit gedrag voor? Waarom richt je de training op deze manier in?

De nadruk tijdens dit proces ligt op ontspanning en duidelijkheid. Je leert steigeren namelijk alleen af, wanneer je het geen één keer toestaat.

Dit betekent echter niet dat het paard lichamelijk gestraft moet worden. De bijkomende angst en stress zal hem nog meer reden geven om te steigeren.

Grondwerk

Voor deze training start men het beste vanaf de grond. Tijdens grondwerk ben je zelf op veilige afstand en ben je duidelijker voor het paard. Zolang je grondwerk niet foutloos verloopt, zal je positie bij steigeren tijdens het rijden verslechteren.

Ook desensitisatie (verminderd reageren op prikkels) neemt een belangrijke plaats in bij het grondwerk, bijvoorbeeld bij kopschuwheid. Houd je paard in de longeerring aan de lange lijn, zodat hij niemand kan bezeren als hij wegsprint. Neem bijvoorbeeld de borstel en begin rustig te borstelen aan de onderkant van de nek.

Ga niet meteen door naar het hoofd. Misschien reageert het paard al wat schrikkerig ter hoogte van de kaak? Werk hier rustig naar toe, blijf ontspannen en herhaal steeds dezelfde beweging. Beweeg mee wanneer je paard wegloopt of zijn hoofd omhoog doet. Je haalt de borstel pas weg als hij ontspant, beloon hierbij direct.

Blijf zelf tijdens desensitiseren altijd rustig. Desensitisatie draait om ontspanning, dat is je doel bij het paard.

Dit geldt ook voor het introduceren van “enge” objecten, plekken of mensen. Haal de druk pas weg wanneer het paard ontspant. Lukt dit niet alleen, laat je dan helpen door een professional. Jullie veiligheid gaat voor!

Steigeren afleren en respect

Tijdens de training is het van levensbelang dat jouw paard respect toont voor je persoonlijke ruimte. Wanneer je paard nooit te dichtbij komt, ben je veilig. Zeker wanneer hij op zijn achterbenen gaat staan.

Oefen dit dus met je paard. Staat hij op tijd stil bij het leiden aan het halster of loopt hij op je enkels? Haalt je paard naar je uit tijdens het longeren? Los dit op met achterwaarts oefenen aan de hand en door actief te blijven tijdens het longeren.

Wees streng en duidelijk, wacht nooit te lang na een commando met druk zetten. Maar wat nog veel belangrijker is: verwijder deze druk gelijk bij goed gedrag. Van dit element leert je paard en krijg je de gezamenlijke ontspanning die je zoekt.

Steigeren tijdens het rijden afleren

Tijdens rijden is impuls onmisbaar. Een paard dat actief naar voren gaat, kan niet steigeren. Belangrijk is dat je controle houdt over de achterhand. Laat het paard niet rennen, maar actief lopen vanuit zijn achterbenen.

Voel je dat het paard gaat steigeren, houd dan contact en probeer het op te lossen met je beenhulpen. Komt hij toch (bijna) omhoog, draai hem dan zo snel mogelijk om naar rechts. Nooit aan de teugels trekken op het hoogste punt!

Zoek hierna de rust op en laat jullie begeleiden door een ervaren professional. Zij kunnen jullie helpen eventuele stijfheid eruit te rijden zonder dat je paard in de stress schiet.

Angst

Ben je bang geworden van het steigeren of stap je liever gelijk af? Laat dan een professional je paard trainen. Angst bij de ruiter is heel begrijpelijk in dit soort situaties. Laat jullie beiden begeleiden om zo jullie onderlinge band te herstellen.